yunikodni bir terep qilalaydighan xetex

yunikodni biwasite bir terep qilalaydighan, hem Mac we Window ning TruType fontini biwasite ishlitidighan Tex yumshaq détali Xetex ni bilemsiz?
burunqi Tex yumshaq détali, in’glizchini közde tutupla, 7 bitliq kodni bir terep qilidighan qilip yasalghan idi. bashqa tillarni bir terep qilidighan chaghda til almashturush belgisi qoyush arqiliq, bashqa tilning herplirini yene 7 bitliq kodqa maslashturup bir terep qilatti. yeni bu bizning burunqi qalaymiqan kod ishletken waqtimizdiki haletke oxshaytti.

Xetex bolsa yunikodni yeni 16 bitliq kodni bir terep qilipla qalmastin, TruType we OpenType fontlirinimu bir terep qilalaydu. Xetex hazir Mac, Linux we Windows muhitida ishleydu.

Windows da ishleydighan nusxisini Yaponiye kinki(近畿大学) uniwérsitétidiki akira kakuto (角藤 亮) ependi Linux nusxisidin özgertip ishligen.
URL adrési :

http://w32tex.org/index.html

men Tex ni ishlitishni taza yaxshi bilmeymen. shundaqtimu uni Windows kompyutérigha orunlashturush we Uyghurche bir terep qilishta diqqet qilidighan ishlarni tonushturup ötey.

WINDOWS qa ornitish we ishlitish

zörür programmilarni chüshürüsh
http://w32tex.org/ diki xalighan bir HTTP mulazimétiri échip uningdin
latex.tar.gz
mftools.tar.gz
web2c-7.5.5-lib.tar.gz
web2c-7.5.5-w32.tar.gz
larni kompyutérning melum bir munderijisige chüshürimiz.
xetex yuqiriqi betning sel astidiraq bolup, xetex-w32.tar.bz2 nimu oxshash yerge chüshürimiz.

yuqiriqilar préslan’ghan höjjetler bolup, yayghanda bin, share yaki share dégen munderijiler hasil bolidu. eger bundaq munderije bolmisa bir qat ichkirilep kirip qarap béqing.

orunlashturush
qattiq diskining C: yaki D: rayonigha (bashqa rayoni bolsimu boluwéridu). xetex dégen munderijidin birni turghuzup, yuqiriqi besh höjjettin hasil bolghan bin, share ni biwasite mushu yerge köchürimiz. üstilep yéziwatsaq boluwéridu.
yaki http://w32tex.org/ da chüshendürgen ornitish usuli bilen ornatsimu boluwéridu.

seplime höjjitini özgertish
xetex\share\texmf-dist\fonts\conf ning ichidiki fonts.conf höjjitini tehrirligüchte échip, 24-qur etrapidiki

fontning jughlanma höjjitini yasash
töwendiki meshghulatlarning hemmisi DOS ning buyruq ramkisida élip bérilidu.
xetex ning programmilirini herqandaq yerde turup ijra qilghili bolidighan qilish üchün, PATH dégen muhit özgergüchisige yéngi yéngi bir izdesh yolini qoshimiz. yeni

set PATH=%PATH%;C:\xetex\bin
(xetex ni C: diskigha orunlashturghan ehwal. buningda her qétim DOS ning buyruq ramkisini achqanda bir qétim yuqiriqi buyruqni yézishqa toghra kélidu. eger Windows ning «kompyutérim» —«tepsilati» dégen yerdin PATH ning qimmitige yéngi yolni qoshsingiz yuqiriqining zörüriyiti yoq.

andin kéyin

fc-cache -v

buyruqini ijra qilimiz. eger fontlar jiq bolsa azraq waqit kétidu.
(UKIJ fontlirini ornitip bolghandin kéyin bu buyruqni ijra qiling)

misal
Uyghuréditta töwendiki mezmunni kirgüzüp(köchürüp chaplisingizmu bolidu). diskigha uyghur.tex dégen isimda saqlang, choqum UTF-8 de saqlansun(saqlighan orunni este tutuwéling. andin shu höjjet saqlan’ghan yerge kirip,

xelatex uyghur.tex

dégen buyruqni bersingiz oxshash munderije astida uyghur.pdf dégen höjjet hasil bolidu.
====================================
\documentclass[11pt]{article}
\begin{document}
\TeXXeTstate=1
\baselineskip=22pt
\font\mawzu=«UKIJ Tuz/B:script=arab« at 12pt
\font\mezmun=«UKIJ Tuz:script=arab« at 11pt

\centerline{\beginR\mawzu üstün atush yéziliq ma’aripining tor békiti quruldi \endR}
\everypar={\setbox0=\lastbox \beginR\mezmun \box0 }

qakmak yazdi »yéqinqi yillardin buyan, Uyghur tor betchiliki uchqandek tereqqiy qilmaqta ,lékin mexsus sistémilashqan ma’arip tor bolmasliqi ,bizni intayin epsuslandurghan idi, bu boshluqni toldurush üchün üstün atush yéziliq ma’arip ishxanisining yétekchilikide sistémilashqan ma’arip tor biti qurup ,tordashlar bilen yüz körüshti, keng tordashlarning kirip ziyaret qilishini qimmetlik telep -pikirlerni bérishini ümid qilimiz. hem tor békitimizni ulinish qiliwélishini ümid qilimiz!

adrésimiz : www.uaarif.com

\centerline{\beginR\mezmun 2006-yil 10-ayning 23-küni \endR}
\end{document}

======================================
men G: diskigha hojjet dep munderije yasap shu yerge saqlighan.
töwendiki méning meshghulat jeryanim.

Uyghurche bir terep qilishta diqqet qilidighan ishlar
① Uyghurche soldin-onggha yézilidighan til shunga, xetex te soldin-onggha yézishni aktiplashturush üchün höjjetning eng béshigha
\TeXXeTstate=1
dégen qurni yézishni untumasliq kérek.
② fontni belgileydighan buyruqning terkibige script=arab ni yézish kérek. bu yézilmisa herpler ulanmaydu. yeni font terkibidiki herplerning ulinishigha munasiwetlik bolghan »Open Type Layout Table« diki uchurlar küchke ige bolmaydu.

axirqi söz
xetex ni ishlitip adetlenmigenler, elwette xetex ni yaxshi körmeydu. biraq uninggha adetlinip qalsa bashqisini ishletküsi kelmeydu. xetex fangjéng metbe’e sistémisi, wéyfang metbe’e sistémisigha oxshap kétidu. yeni barliq nersilerni belgilen’gen buyruq bilen ipadilep, tékistning ichige kirgüzüwétimiz, andin uni bir buyruq bilen bir terep qilsaq bet höjjiti hasil bolidu. xetex adette PDF höjjiti hasil qilidu.

linakis muhitida ornitish bekmu ongay. tex ning nurghun neshrliri bar bolup, bularni éhtiyajgha qarap ishlitishke bolidu. emme yéngi ishlitishni bashlighanlargha qulaysiz yerlirimu bar. barliq tex ni oz ichige alghan TeX Live barliqqa keldi.
debian yaki ubuntu muhitida buni ornitish üchün, términalda turupla

apt-get install textlive-full

buyruqi bilen ornitishqa bolidu.

andin UKIJ ning fontlirini

apt-get install fonts-ukij-uyghur

buyruqi bilen ornitimiz.
andin

fc-cache -v

buyruqini ijra qilimiz.
bular tamamlan’ghandin kéyin, yuqiriqi misalni bir höjjetke saqlap,

xelatex misal.tex

buyruqini kirgüzsek, misal.pdf höjjiti hasil bolidu.

xetex ta ishletkili bolidighan fontlarning tizimini körüp béqish üchün

fc-list

buyruqini ijra qildursa bolidu.

yuqiriqilarning sizning xetex ni ishlitishingizge türtke bolup qalghusi.

töwendiki ulanmidin téximu güzel bolghan PDF höjjitini yasashqa da’ir matériyalni köreleysiz.
http://anwarmamat.blogspot.jp/2012/12/uyghur-typesetting-in-latex.html